Gdybym nie trafił na koncert z okazji premiery płyty Geto Blasta, nie miałbym okazji, by odnowić zainteresowanie nurtem roots-rock-reggć. O tyle ma to znaczenie, iż swego czasu uważałem rock za cywilizacyjny folklor, a roots-reggć za muzykę świata. I nie mając zbyt wielu na to przykładów sięgałem po nagrania od Sasa do lasa. Teraz jest tak samo, z tym, że nie wykraczam poza domenę rege.

W czasach, gdy rozpoczynałem jako początkujący, debiutant i amator, wiele rzeczy sprawiało wrażenie realnej utopii. Działo się dużo i jednocześnie. Zajęci różnymi sprawami mogliśmy sobie jednak pozwolić na to, by robić coś razem, wspólnymi siłami podejmować wysiłek zbiorowej kreacji.

Nim zaznajomiłem się z założeniami koncepcji imitacji i naśladownictwa, znanej też jako memetyka, byłem poniekąd wyznawcą poglądu głoszonego przez Marleya, że rege to coś więcej niż tylko muzyka. Mówił niejednokrotnie, że rege to kultura. W połowie lat 70 istniało około tysiąca definicji kultury, zebranych przez Kroebera w jego słowniku. Niektóre przywłaszczyli sobie późniejsi teoretycy, nie próbując nawet dociekać ich źródeł. Marley odwrócił kolejność skojarzeń.

Tak jak rege ma swe różnorodne i wielorakie źródła natchnienia, od rock–steady i ska z jednej strony po najahbingi z drugiej, tak i raga zaczyna powoli oscylować w stronę autonomii. Wprawdzie wciąż trudno jeszcze wyobrazić je sobie w wersji instrumentalnej lub jazzowej, ale kto wie, co nas czeka w najbliższej przyszłości? Wszak to dopiero początek nowej epoki a już niejedna nowa fala się wyłania, za nic mając sobie odniesienia, porównania i związki z tradycją.

Dowiedziono już niejednokrotnie, że palenie szkodzi zdrowiu i otoczeniu. Tak w znaczeniu ogólnym, co i w odniesieniu jednostkowym. Że powoduje natręctwa i prowadzi czasem do paranoi jest tym samym skutkiem, co cieplarniany efekt czy ozonowa dziura. Świat się zatruwa nieustannie, chcąc nie chcąc, bezwolnie i mimowiednie, niezależnie od tego, na ile ktoś ulega presji mody czy aktualnej tendencji.

Wśród badaczy, tworzących w epoce modernizmu środowisko szkoły analitycznej, dominowały poznawcze metody a priori ezoteryczne. Zadaniem psychologii było dowieść istnienia duszy jako możności dla samospełniających się aktów, celem zaś nauk przyrodniczych stało się rozgraniczenie zjawisk fizycznych od psychicznych.

 Zaletą słuchania muzyki jednego rodzaju jest jednocześnie próżność i zwątpienie, będące konsekwencją porównań. Gust, o którym się nie dyskutuje, to jedno ze znamion próżności. Mając gust stajemy się wyznawcami jakiejś filozofii. A zadaniem filozofii jest podawać w zwątpienie twierdzenia na jakiś temat. To taka sokratejska tradycja, różnicująca rzeczy i pojęcia. Muzyka jest pomiędzy nimi, między realizmem a tajemnicą. Rege dostarcza przykładów aż nadto.

    Nie wiem, czy w życiu rodzinnym nowej epoki obowiązują jeszcze jakieś standardy znane socjologii. W tradycyjnym ujęciu starego światopoglądu sprowadzały się one do odpowiedzi na pytanie „kogo bardziej kochasz, mamę czy tatę”? Szok poznawczy powodowała odpowiedź: nianię. W rodzinach wielopokoleniowych dawało się też usłyszeć: babcię, lub dziadka. Wobec takich alternatyw nawet psychologia była bezradna.