Na wstępie należy wyjaśnić, że uprawiane w Polsce na cele przemysłowe oraz spożywcze odmiany konopi, zgodnie z definicją przyjętą w art. 4 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 124), nazywane są konopiami włóknistymi i są zaliczane do gatunku konopie siewne (Cannabis sativa L.). Podstawowym wyróżnikiem konopi włóknistych spośród całego rodzaju konopie

(Cannabis L.) jest, oprócz charakterystycznego pokroju roślin, zawartość kannabinoli (THC: delta-9-tetrahydrokannabinolu i kwasu tetrahydrokannabinolowego) w suchej masie rośliny, która nie może przekroczyć 0,20 %.

Odnosząc się do pierwszego pytania o powierzchnię uprawy konopi włóknistych w Polsce, w załączniku przedstawiono dane za lata 2000-2013, przy czym dla lat 2000-2003 dane pozyskano z Głównego Urzędu Statystycznego, zaś od 2004 r. pochodzą one z wniosków o płatności obszarowe ARiMR.

W nawiązaniu do drugiego zapytania uprzejmie informuję, że zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami art. 45 ust. 3 i 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, na terenie Polski zabroniona jest uprawa konopi innych niż włókniste, natomiast uprawa konopi włóknistych dozwolona jest wyłącznie na cele wymienione w art. 45 ust. 3 tej ustawy. Jednakże już obecnie możliwe jest dalsze wykorzystanie na dowolny cel, w tym energetyczny, plonu ubocznego, czyli resztek roślin konopi włóknistych pozostałych po pozyskaniu plonu głównego, tj. nasion lub włókna. Kwestia ta nie wymaga uregulowania prawnego, ponieważ resztki pożniwne roślin konopi włóknistych praktycznie nie zawierają substancji odurzających (związków kannabinolowych), charakteryzują się natomiast odpowiednią wartością energetyczną. Badania nad wykorzystaniem jako źródła biopaliw i biomasy odpadów uzyskanych z roślin włóknistych prowadzone są aktualnie w ramach tematów statutowych realizowanych przez Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu.

Należy zauważyć, że rośliny konopi włóknistych, ze względu na swoje wymagania odnośnie jakości i wilgotności gleb, stanowią konkurencję dla upraw prowadzonych na cele żywnościowe. W dobie wzrastającej liczby ludności i jednoczesnego, stałego spadku powierzchni gruntów użytkowanych rolniczo (o 1,8 mln ha w latach 1995-2009), szczególnego znaczenia nabiera racjonalne wykorzystanie rolniczego potencjału produkcyjnego. W nadchodzących latach, poza produkcją na cele żywnościowe, największy nacisk kładziony będzie na to, aby do zaopatrzenia przemysłu energetycznego w biomasę wykorzystywać przede wszystkim produkty uboczne rolnictwa oraz pozostałości przetwórstwa rolno-spożywczego, czyli tzw. biopaliwa drugiej generacji.

Nie podważając potencjału konopi jako rośliny, której wartość energetyczna jest zbliżona do poziomu najbardziej wydajnych roślin energetycznych, należy mieć również na uwadze dodatkowe uwarunkowania takiej produkcji, jak np. koszty związane z obowiązkiem kontroli plantacji przez przedstawicieli organów miejscowej administracji samorządowej (stosownie do art. 50 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii), a także pod kątem zawartości THC (tetrahydrokannabinolu) na potrzeby płatności bezpośrednich (w związku z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1307/2013).

Nadzorowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kontrole THC powinny obejmować losowo wybrane plantacje o areale stanowiącym przynajmniej 20% łącznej powierzchni tych upraw w Polsce. Projektując zatem nowelizację ustawy w zakresie rozszerzenia celów uprawy konopi włóknistych o uprawę na cele energetyczne, należy wziąć pod uwagę również wzrost obciążeń dla administracji państwowej i związane z tym koszty.

*Opis tabelki: Powierzchnia uprawy konopi włóknistych [ha] w Polsce w latach 2000-2013.

Artykuł z 51 numeru Gazety Konopnej SPLIFF